Witajcie! Dzisiejszy post jest moim pierwszym wpisem, ale będzie także wstępem do wszystkich kolejnych. Skupimy się w nim na różnorodności biologicznej oraz wytłumaczymy sobie pojęcia, takie jak klimat czy sukcesja ekosystemu. Nie zabraknie także ciekawych ilustracji, ciekawostek czy też opisów, które będą “zwięzłe i na temat”.
Krótki słowniczek
Bogactwo [np. organizmów] – liczba różnych [np. organizmów]
Organizm pionierski – organizm, który rozpoczyna kolonizację obszarów, na których wcześniej nie było roślin
Różnorodność biologiczna
Zanim przejdziemy do bardziej rozbudowanych i skomplikowanych pojęć, wytłumaczmy sobie, co to jest w ogóle tytułowa różnorodność biologiczna. W dużym skrócie, oznacza to liczbę różnych elementów na poszczególnych poziomach organizacji przyrody oraz częstość ich występowania. Inaczej rzecz ujmując, jest to po prostu rozmaitość form życia występujących na Ziemi.
Poziomy różnorodności biologicznej
Pierwszym z nich, jest różnorodność ekosystemowa, czyli bogactwo typów ekosystemów występujących na danym obszarze, takich jak lasy, łąki czy jeziora.
Ciekawostka: Wbrew wszelkim pozorom, Afryka cechuje się dużą różnorodnością ekosystemową. Możemy znaleźć tam m.in. ekosystemy lasów równikowych, pustyń bądź sawanny.
https://www.google.com/url?sa=i&source=images&cd=&ved=2ahUKEwiB-tyCkNTiAhXWw8QBHf4SA-MQjRx6BAgBEAU&url=https%3A%2F%2Fpl.wikivoyage.org%2Fwiki%2FAfryka&psig=AOvVaw32Coe2zZAcFE08JZhmXhX7&ust=1559885382402860
Ciekawostka: Sawanna jest ekosystem o dużej różnorodności gatunkowej. Występuje tu kilkadziesiąt gatunków roślin i ponad 800 gatunków zwierząt kręgowych.
https://www.google.com/url?sa=i&source=images&cd=&ved=2ahUKEwjTmY-3kNTiAhUawsQBHTt9CbgQjRx6BAgBEAU&url=https%3A%2F%2Fepodreczniki.pl%2Fa%2Froznorodnosc-ekosystemowa%2FDg2ZAPHxK&psig=AOvVaw3EZghic1ieL4-LSp-pb9vg&ust=1559885491540102
Ostatnim poziomem różnorodności biologicznej jest różnorodność genetyczna, która określa, mierzony na różne sposoby, poziom zmienności genetycznej (np. różna barwa futra, wielkość czy odporność na choroby) w obrębie danej populacji.
Ciekawostka: Likaony różnią się wieloma cechami. Na przykład włosy ich sierści układają się w różne, niepowtarzalne, barwne wzory.
Krótko o występowaniu poziomów różnorodności biologicznej w Polsce
Polska jest krajem o dużej różnorodności biologicznej. Wpływ na to mają m.in. warunki klimatyczne oraz rzeźba terenu.
Występuje tu wiele typów ekosystemów (np. rzeczny, leśny, jeziorny czy nadmorski). Lasy zajmują około 30% powierzchni Polski, ale większość z nich została posadzona przez człowieka, a tylko 4% z nich są dziełem natury. Ekosystem wydm, który jest charakterystyczny dla piaszczystego fragmentu Wybrzeża Bałtyckiego, ma niespotykane gatunki roślin, np. mikołajek nadmorski. Jak się łatwo domyślić, jest to opis Polskiej różnorodności ekosystemowej.
Kiedy przejdziemy do różnorodności gatunkowej, możemy zauważyć, że on także nie należy do najmniejszych (dotychczas opisano około 60 tys. żyjących w Polsce gatunków). Najwyższy jej poziom możemy zanotować w ekosystemach naturalnych, a najmniejszy w obszarach zmienionych przez człowieka.
W naszym kraju występują zarówno gatunki o dużej, jak i o małej różnorodności genetycznej. Poziom tej różnorodności zależy głównie od jego liczebności, dlatego gatunki zagrożone wyginięciem będą miały ten wskaźnik bardzo niski.
Naturalne czynniki kształtujące różnorodność biologiczną
Do naturalnych czynników kształtujących różnorodność biologiczną należą klimat oraz sukcesje, czyli zmiany zachodzące w ekosystemie wraz z upływem czasu. Wpływ na nią mają też nagłe zjawiska, prowadzące do wymarcia gatunków (np. wybuch wulkanu). Kolejnym czynnikiem sączynniki klimatyczne - nasłonecznienie, temperatura i wielkość opadów (te ostatnie czynniki zależą też od szerokości geograficznej oraz odległości od mórz i oceanów).
Klimat
Klimat ma bardzo prosty wpływ na różnorodność biologiczną - im cieplej, tym jej poziom wzrasta, a im zimniej, tym maleje, dlatego właśnie możemy zauważyć, że najbogatszymi w różnorodność są równiki i zwrotniki. Wyjątkiem od tej reguły jest ekosystem górski, gdzie czynnikiem kształtującym jest wysokość nad poziomem morza.
Sukcesja
Z biegiem czasu, czyli też zmianą warunków środowiskowych, ekosystem ulega naturalnym zmianom. Ilość gatunków budujących biocenozę się zmienia. Idealnym na to przykładem są nadmorskie wydmy – na początki możemy zauważyć tylko kilka gatunków organizmów pionierskich. Z czasem na podłoży wydmowym gromadzi się coraz większa ilość substancji organicznej, co skutkuje pojawianiem się nowych gatunków. Gdy wykształci się już odpowiednio gruba warstwa gleby, na wydmach zaczynają rosnąć sosny, które z czasem tworzą nadmorskie bory sosnowe.
Zjawiska skutkujące wymarciem gatunku
Jeśli liczebność danego gatunku nie jest odpowiednio wysoka, może to doprowadzić do wymarcia gatunku, co z kolei będzie skutkować masami innych, negatywnych zmian pośród zależnych organizmów (np. zakłóca łańcuch pokarmowy). Do wymarcia mogą się przyczynić: zmiany klimatu i związane z nim gwałtowne zjawiska pogodowe, zmiany poziomu mórz, zmiany kierunków prądów morskich, wybuchy wulkanów, zmiany grubości warstwy ozonowej oraz choroby i epidemie.
Mam nadzieję, że chociaż trochę przybliżyłam wam temat różnorodności biologicznej ;)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz